تحلیل اثر کاربرد ویناس بر مهار فرسایش خاک در بارندگی های متوالی

حفاظت خاک و مهارفرسایش از ضروری¬ترین مبانی استفاده صحیح از منابع آب و خاک است. استفاده از افزودنی های خاک از راه¬کارهای مناسب و جدید مهار فرسایش خاک تلقی می شوند. اگرچه افزودنی های متعددی با هدف حفظ خاک و آب مورد استفاده قرار گرفته است، لکن تاکنون ماندگاری اثر آن طی رگبارهای متوالی مورد توجه قرار نگرفته است. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثر کاربرد ویناس به عنوان یکی از پسماندهای مهم کشت و صنعت نیشکر بر مهار فرسایش خاک در بارندگی های متوالی در خاک مراتع ییلاقی دامنه های شمالی البرز با بافت لومی-رسی-شنی انجام پذیرفت. پژوهش حاضردر شرایط آزمایشگاهی با استفاده از سامانه شبیه ساز باران صحرایی و کرت های فرسایشی کوچک با ابعاد 5/0 متر طول، 5/0 متر عرض و 3/0 متر ارتفاع در سه تکرار با شیب 20 درصد انجام و با تداوم 15 دقیقه و شدت های بارندگی 50 و 90 میلی متر بر ساعت انجام شد. تیمارهای پژوهش شامل تیمار شاهد و دو تیمار با مقادیر 5/4 و 8 لیتر بر مترمربع از ویناس و یک رگبار اولیه و چهار رگبار متوالی بوده است. نتایج حاصل از پژوهش، دلالت بر اثر معنی دار شدت بارندگی بر زمان، حجم رواناب، هدررفت خاک و غلظت رسوب (00/0p=) و عدم اثر معنی دار آن بر ضریب رواناب (96/0p=) داشته است. نتایج به دست آمده اثر معنی دار توالی بارندگی بر زمان، حجم، ضریب رواناب و هدررفت خاک (01/0>p) و غیر معنی دار بر غلظت رسوب (13/0p=) را تأیید نمود. هم چنین اثر معنی دار تیمار بر زمان، حجم، ضریب رواناب، هدررفت خاک و غلظت رسوب (00/0p=) تأیید شد. از طرفی اثر متقابل شدت و توالی بارندگی بر زمان شروع رواناب (00/0p=)، حجم رواناب (08/0p=)، غلظت رسوب (04/0p=) و ضریب رواناب و هدررفت خاک (13/0<p) متفاوت ارزیابی شد. علاوه بر آن اثر متقابل شدت بارندگی و تیمار بر حجم و ضریب رواناب (00/0p=) و زمان شروع رواناب (05/0p=) معنی دار و بر هدررفت خاک و غلظت رسوب (19/0<p) غیرمعنی دار به دست آمد. هم چنین اثر متقابل توالی بارندگی و تیمار بر زمان شروع رواناب و هدررفت خاک (00/0p=)، غلظت رسوب (03/0p=)، ضریب رواناب (07/0p=) و حجم رواناب (16/0p=) متفاوت بود.